به کسی که دوستش داری بدی نکن
يكشنبه, ۱۵ تیر ۱۳۹۳، ۰۳:۰۷ ب.ظ
پیروان آخرین منجی ::"
شاید تعجب کنید و از خود بپرسید که مگر میشود انسان کسی را دوست داشته باشد و به او بدی کند؟!
امّا
واقع مطلب این است که چنین چیزی امکان دارد و شاید خیلی از انسانها
چنیناند، یعنی به نزدیکترین افرادی که آنها را دوست دارند؛ بدی میکنند.
برای روشن شدن این مطلب، توجه میکنیم به سخنی که یکی از اصحاب معروف پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) به نام ابوذر، به کسی که از او خواست تا چیزی از علم که خوشآیند و کمنظیر است را به او هدیه کند و او در پاسخ گفت: «علم بسیار است، امّا اگر میتوانى که بدى نکنى با کسى که او را دوست دارى، چنان کن» آن شخص گفت: «آیا دیدهای که یک نفر به کسی که دوست دارد بدی کند؟!» ابوذر گفت: «بله تو خودت را بیشتر از همه دوست داری امّا هنگامی که خداوند را نافرمانی کنی به خودت بدی کردهای (و او را مستحق عذاب و آتش جهنم کردهای)» [1]
خدای متعال در قرآن کریم، به همین نکته اشاره فرموده که: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَیْها؛ [جاثیه/15] کسیکه کار شایستهای انجام دهد به سود خود و کسیکه کار بدی مرتکب شود به زیان خود اوست».
زیان گناهان:
هر بلا و گرفتاری، نتیجهی گناه و نافرمانی است و البته
خداوند خیلی از گناهان را هم ندیده میگیرد [2] امّا با این وجود، هر
گناهی میتواند پیآمدی ناگوار در این دنیا و یا جهان آخرت داشته باشد که
به بعضی از پیآمدهای گناهان، اشاره میشود:
- کم شدن و یا محرومیت از روزی:
محمدبنمسلم از امام
صادق(علیهالسلام) روایت میکند که ایشان فرمود: «همانا گناه، بنده را از
روزی؛ محروم میکند»٬ و امام علی(علیهالسلام) فرمود: «از گناهان خوددارى
کنید، هر گرفتارى و یا کم شدن روزی که براى انسان پیش آید از گناه است».[3]
- بیماریها و حوادث:
امام صادق(علیهالسلام) در این زمینه
فرمود: «هیچ رگی نمیزند و هیچ بلا و پیشامد ناگواری پیش نمیآید و هیچ
سردرد و بیماری صورت نمیگیرد مگر بواسطهی گناه».[4]
- محرومیت از استجابت دعا:
روایت از امام باقر(علیهالسلام) است
که: «بنده از خداوند، حاجتی میخواهد و اقتضا دارد که زود یا دیر برآورده
شود سپس آن بنده مرتکب گناهی میشود پس خداوند (تبارکوتعالی) به فرشته
میفرماید: حاجت او را برنیاور و او را از استجابت دعا محروم کن زیرا او
در معرض نارضایتی من قرار گرفت و سزاوار محرومیت (از استجابت دعا) از طرف
من شد».[5]
- محرومیت از نماز شب:
نماز شب، برکات زیادی دارد و کسی که گناه
کند از نماز شب محروم میشود، امام صادق(علیهالسلام) در این مورد فرمود:
«همانا بنده مرتکب گناه میشود، پس از نماز شب محروم میشود».[6]
- تأثیر بد برای نسلهای آیندهی او:
گناهان در نسلهای آیندهی
افراد هم تأثیر بد دارند، از امام رضا(علیهالسلام) روایت است که: «خداوند
عزوجل به یکی از پیامبران خود فرمود: زمانی که من؛ اطاعت شوم راضی میشوم و
هنگامی که راضی شدم، برکت میدهم و برای برکت من، نهایتی نیست، و زمانی
که نافرمانی شوم، خشم میگیرم و هنگامیکه خشم گیرم، لعنت میکنم (از رحمت و
توفیق خود محروم میکنم) و لعنت من تا هفت پشت میرسد».[7]
- بلاهای جدید با آمدن گناهان جدید:
شخصی به نام عباسبنعلی که
غلام امام کاظم(علیهالسلام) بود میگوید: از امام رضا(علیهالسلام) شنیدم
که میفرماید: «هرگاه بندگان، مرتکب گناهان شناخته نشدهای شوند، خداوند
هم آنها را به بلاهای شناخته نشدهای مبتلا میکند».[8]
- فساد قلب و سیاهی آن:
گناه، در قلب و روح انسان تأثیرات سوئی
دارد و موجب کدورت و فساد آن میشود، مثلاً شخصی با وجود گناهان زیادی که
دارد و یا بعضی از خانمها حجاب خوبی ندارند و میگویند: دلمان پاک است.
امام
صادق (علیهالسلام) از پدر بزرگوار خود امام باقر(علیهالسلام)، نقل
میفرماید که: «چیزی بیشتر از گناه، قلب را فاسد نمیکند، همانا قلب، با
گناه، مباشرت میکند پس (آثار شوم) گناه در آن باقى و برقرار خواهد بود تا
آنکه بر قلب غلبه کند و در نتیجه، قلب را واژگون میکند(و سخن حق و موعظه
در آن تأثیر نمیکند)».[9]
همچنین امام باقر(علیهالسلام) در روایتی فرمود: «هیچ بندهاى نیست جز آنکه در دلش نقطهی سفیدى هست و هرگاه گناهى کند، در آن نقطه یک سیاهى بوجود میآید، اگر توبه کند، آن سیاهى میرود و اگر دنبال گناه برود، سیاهى افزایش مییابد تا آنجا که همهی سفیدى دل را فرا میگیرد و هنگامی که آن سفیدى از سیاهى گناهان پوشیده شد، دیگر صاحب آن دل سیاه هرگز به خوبى و صلاح برنمیگردد و این است فرمودهی خدای(عزوجل) که: «چنین نیست که آنها مىپندارند، بلکه اعمالشان چون زنگارى بر دلهایشان نشسته است (در سوره مطففین، آیه:14)».[10]
- محرومیت از لذتهای آخرتی:
از دیگر؛ آثار گناه، محرومیت از
لذتهای آخرتی و بهشت است، که پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) در اینمورد
فرمود: «همانا بنده گاهی در اثر یکی از گناهانش، صد سال (در قیامت) حبس
میشود و همسران خود را میبیند که از نعمتهای بهشتی برخوردارند».[11]
- امکان محرومیت ابدی از بخشش خداوند:
و گاهی گناه، موجب محرومیت
از بخشش خداوند میشود، امام صادق(علیهالسلام) فرمود: «کسی که قصد گناهی
کرد، به آن عمل نکند، چه بسا بنده گناه میکند پس خداوند(تبارکوتعالی) او
را میبیند و میفرماید: به عزت و جلال خود سوگند که پس از این تو را
نمیآمرزم».[12]
پس کسیکه خود را دوست دارد با ارتکاب گناهان، خود را در معرض این پیآمدها قرار نمیدهد.
--------------------------------------
پینوشت:
[1]. قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ کَتَبَ رَجُلٌ إِلَى أَبِی ذَرٍّ
رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ یَا أَبَا ذَرٍّ أَطْرِفْنِی بِشَیْءٍ مِنَ
الْعِلْمِ فَکَتَبَ إِلَیْهِ أَنَّ الْعِلْمَ کَثِیرٌ وَ لَکِنْ إِنْ
قَدَرْتَ أَنْ لَا تُسِیءَ إِلَى مَنْ تُحِبُّهُ فَافْعَلْ قَالَ فَقَالَ
لَهُ الرَّجُلُ وَ هَلْ رَأَیْتَ أَحَداً یُسِیءُ إِلَى مَنْ یُحِبُّهُ
فَقَالَ لَهُ نَعَمْ نَفْسُکَ أَحَبُّ الْأَنْفُسِ إِلَیْکَ فَإِذَا أَنْتَ
عَصَیْتَ اللَّهَ فَقَدْ أَسَأْتَ إِلَیْهَا «الکافی(ناشر: اسلامیه)، ج2،
ص458»
[2]. مضمون روایت بحارالانوار(ناشر: اسلامیه)، ج70، ص362
[3].
مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ
یَقُولُ إِنَّ الذَّنْبَ یَحْرِمُ الْعَبْدَ الرِّزْقَ «الکافی(ناشر:
اسلامیه)، ج2، ص271» - و قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع تَوَقَّوُا
الذُّنُوبَ فَمَا مِنْ بَلِیَّةٍ وَ لَا نَقْصِ رِزْقٍ إِلَّا بِذَنْبٍ
«بحارالانوار(ناشر: اسلامیه)، ج70، ص362»
[4]. أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع
قَالَ أَمَا إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ عِرْقٍ یَضْرِبُ وَ لَا نَکْبَةٍ وَ لَا
صُدَاعٍ وَ لَا مَرَضٍ إِلَّا بِذَنْبٍ «الکافی(ناشر: اسلامیه)، ج2، ص269»
[5].
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ الْعَبْدَ یَسْأَلُ اللَّهَ الْحَاجَةَ
فَیَکُونُ مِنْ شَأْنِهِ قَضَاؤُهَا إِلَى أَجَلٍ قَرِیبٍ أَوْ إِلَى
وَقْتٍ بَطِیءٍ فَیُذْنِبُ الْعَبْدُ ذَنْباً فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ
وَ تَعَالَى لِلْمَلَکِ لَا تَقْضِ حَاجَتَهُ وَ احْرِمْهُ إِیَّاهَا
فَإِنَّهُ تَعَرَّضَ لِسَخَطِی وَ اسْتَوْجَبَ الْحِرْمَانَ مِنِّی
[الکافی(ناشر: اسلامیه)، ج2، ص271]
[6]. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع
قَالَ إِنَّ الرَّجُلَ یُذْنِبُ الذَّنْبَ فَیُحْرَمُ صَلَاةَ اللَّیْلِ
«تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، ج15، ص302»
[7]. عَنِ
الرِّضَا ع قَالَ أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى نَبِیٍّ مِنَ
الْأَنْبِیَاءِ إِذَا أُطِعْتُ رَضِیتُ وَ إِذَا رَضِیتُ بَارَکْتُ وَ
لَیْسَ لِبَرَکَتِی نِهَایَةٌ وَ إِذَا عُصِیتُ غَضِبْتُ وَ إِذَا غَضِبْتُ
لَعَنْتُ وَ لَعْنَتِی تَبْلُغُ السَّابِعَ مِنَ الْوَرَى «همان، ص307»
[8].
الْعَبَّاسِ بْنِ عَلِیٍّ مَوْلًى لِأَبِی الْحَسَنِ مُوسَى ع قَالَ
سَمِعْتُ الرِّضَا ع یَقُولُ کُلَّمَا أَحْدَثَ الْعِبَادُ مِنَ الذُّنُوبِ
مَا لَمْ یَکُونُوا یَعْلَمُونَ أَحْدَثَ اللَّهُ لَهُمْ مِنَ الْبَلَاءِ
مَا لَمْ یَکُونُوا یَعْرِفُونَ «علل الشرائع(ناشر: داوری)، ج2، ص522»
[9].
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ کَانَ أَبِی ع یَقُولُ مَا مِنْ
شَیْءٍ أَفْسَدَ لِلْقَلْبِ مِنْ خَطِیئَةٍ إِنَّ الْقَلْبَ لَیُوَاقِعُ
الْخَطِیئَةَ فَمَا تَزَالُ بِهِ حَتَّى تَغْلِبَ عَلَیْهِ فَیُصَیِّرَ
أَعْلَاهُ أَسْفَلَهُ «الکافی(ناشر: اسلامیه)، ج2، ص268»
[10]. عَنْ
أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ مَا مِنْ عَبْدٍ إِلَّا وَ فِی قَلْبِهِ
نُکْتَةٌ بَیْضَاءُ فَإِذَا أَذْنَبَ ذَنْباً خَرَجَ فِی النُّکْتَةِ
نُکْتَةٌ سَوْدَاءُ فَإِنْ تَابَ ذَهَبَ ذَلِکَ السَّوَادُ وَ إِنْ
تَمَادَى فِی الذُّنُوبِ زَادَ ذَلِکَ السَّوَادُ حَتَّى یُغَطِّیَ
الْبَیَاضَ فَإِذَا غَطَّى الْبَیَاضَ لَمْ یَرْجِعْ صَاحِبُهُ إِلَى
خَیْرٍ أَبَداً وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- کَلَّا بَلْ رانَ
عَلى قُلُوبِهِمْ ما کانُوا یَکْسِبُونَ «همان، ص273»
[11]. قَالَ
رَسُولُ اللَّهِ (صلیاللهعلیهوآله) إِنَّ الْعَبْدَ لَیُحْبَسُ عَلَى
ذَنْبٍ مِنْ ذُنُوبِهِ مِائَةَ عَامٍ وَ إِنَّهُ لَیَنْظُرُ إِلَى
أَزْوَاجِهِ فِی الْجَنَّةِ یَتَنَعَّمْنَ «همان، ص272»
[12]. عَنْ
أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ هَمَّ بِسَیِّئَةٍ فَلَا یَعْمَلْهَا
فَإِنَّهُ رُبَّمَا عَمِلَ الْعَبْدُ السَّیِّئَةَ فَیَرَاهُ الرَّبُّ
تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فَیَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَا أَغْفِرُ
لَکَ بَعْدَ ذَلِکَ أَبَداً «همان»
۹۳/۰۴/۱۵